loading subjects...
Ebook: De keten uitgedaagd
loading...
Verantwoording is een maatschappelijk vraagstuk van de eerste orde, maar ook een bron van groeiende zorg en irritatie voor veel organisaties. In 2004 startten het ministerie van Financiën en het ministerie van Justitie een onderzoek naar de mogelijke toepassing van eXtensible Business Reporting Language (XBRL) als uniforme gegevensstandaard voor verantwoording. In 2006 lag er een architectuur voor Standard Business Reporting. In 2007 werden de eerste berichten in XBRL via een generieke voorziening succesvol bij de Belastingdienst en de Kamer van Koophandel afgeleverd. Eind 2009 werd er serieus ingezet op de grootschalige transitie van informatieketens. Sinds 2013 biedt Logius met Standard Business Reporting een werkende en efficiënte standaardoplossing voor massale verantwoording.
De keten uitgedaagd - Besturen en verantwoorden in een wereld vol ICT beschrijft de weg die Standard Business Reporting heeft afgelegd van opgave tot oplossing. Specialisten uit de praktijk én wetenschappers geven een gefundeerd en gedetailleerd inzicht in de uitdagingen die komen kijken bij de transitie van informatieketens. In haar veelzijdigheid is het boek exemplarisch voor de benodigde paradigmaverschuivingen binnen het veranderdomein. Het boek biedt bovendien alle praktische informatie die partijen nodig hebben om de SBR-oplossingen toe te passen in het eigen domein.
Het is inmiddels algemeen bekend dat het bij grootschalige ICT-programma’s om veel meer draait dan techniek alleen. Met Standard Business Reporting als toonbeeld van een domein waarin informatieketens grondig werden aangepakt, is De keten uitgedaagd een niet te missen handboek voor bestuurders en programmamanagers die willen besturen en verantwoorden in een wereld vol ICT.
Logius biedt standaard ICT oplossingen voor elektronisch zakendoen van burgers en bedrijven met publieke dienstverleners. Elektronisch zakendoen neemt een steeds grotere vlucht en deze trend is niet te stoppen. Standaardisatie is hierbij cruciaal. Als ieder zijn eigen weg gaat in de digitalisering, dan benutten we niet de kansen die ICT biedt om samen – op forse schaal – meer met minder te doen. Dat is dom en zelfs gevaarlijk. Geld is immers schaars geworden. Bovendien moeten we ons realiseren dat de arbeidsmarkt door de demografische ontwikkelingen snel krimpt, hoe vreemd dat met de huidige werkloosheidscijfers sommigen ook lijkt.
Voor Logius is het evident dat standaardisatie niet leidt tot inperking, maar juist vergroting van vrijheid om organisatiedoelen te bereiken. Slim gekozen standaard bouwblokken en -diensten bieden flexibiliteit, omdat zij zich in talloze variaties gemakkelijk laten configureren al naar gelang nieuwe behoeften en toepassingen zich ontwikkelen. Bij grootschalig gebruik – “massa is kassa” – kun je aldus de maatschappelijke transactiekosten voor de BV Nederland fors lager maken en houden. En dat is essentieel, want alles wat tussen voortbrenging en gebruik van goederen en diensten aan de strijkstok blijft hangen, is zonde van het geld.
In 2009 had ik het genoegen om de uitvoering van het programma Standard Business Reporting (SBR) onder mijn hoede te krijgen. Dit programma zette zich in voor verregaande uniformering van de uitwisseling en verwerking van verantwoordingsinformatie tussen bedrijfsleven en overheid. Die uniformering vergt stringente sturing op standaardisatie van én gegevens én processen én techniek. Logius kreeg de rol van (keten)regisseur in deze complexe, publiek-private samenwerking.
Op de tekentafel klopt het concept, maar in 2009 was er slechts een beperkt aantal mensen in Nederland dat dit werkend kon krijgen. Om op nationale schaal dit standaardisatiespel op het juiste niveau te kunnen spelen, was meer kritische massa nodig. Ik heb in het kader van het programma daarom een ambitieuze kennisagenda ontwikkeld. Eén van de resultaten daarvan is een door de Technische Universiteit Delft ontwikkelde universitaire masteropleiding, waarvan inmiddels de eerste afgestudeerden bij onder meer Logius werkzaam zijn. Het thans voor u liggende boek stoelt op het lesmateriaal dat bij deze opleiding hoort. Een bruikbaar handboek voor Logius en alle andere partijen die met Standard Business Reporting aan de slag zijn of aan de slag willen. Daarnaast is het boek een mooie inspiratiebron voor iedereen die meer inzicht wil krijgen in de grote en complexe transities die in onze maatschappij onder de noemer van digitalisering gaande zijn. Want dit boek gaat niet alleen over verantwoordingvraagstukken tussen organisaties. Ook voor de ontwikkeling van andere informatie-intensieve samenwerkingsketens is dit boek naar mijn vaste overtuiging zeer toepasselijk en bijzonder relevant.
Graag benut ik deze gelegenheid om mijn dank uit te spreken. Om te beginnen aan de auteurs en reviewers voor de inspanning die zij hebben geleverd met het schrijven van dit werk. Ik ondersteun de uitnodiging die zij met dit boek doen aan een ieder die actief in het keteninformatiseringsdomein om te participeren bij de totstandkoming van de volgende drukken van dit boek. En uiteraard dank ik ook de Belastingdienst voor haar beslissende rol van ‘launching customer’ voor Standard Business Reporting in Nederland. Ons land loopt in deze ontwikkeling voorop in de wereld. Dat is goed voor onze concurrentiepositie en iets om trots op te zijn.
Steven Luitjens,
Directeur Logius
